Wpływ zabawy na rozwój dziecka

Zabawa jest częścią życia każdego człowieka. Co to jest wobec tego zabawa? W języku polskim wyraz ten wywodzi się od „bawa”, a ten od „być”, zaś w języku staropolskim wyrazu zabawa używano w znaczeniu „bywać”, a „zabawić się” w znaczeniu zajmować, „trudzić się czymś”. I tak zabawa jako zajęcie przekształciła się jako czynność polegającą na spędzaniu czasu w sposób zajmujący. Nie jest czymś narzuconym, nie jest regułą. Inaczej wygląda zabawa dziecka, a inaczej zabawa człowieka dorosłego. Już niemowlę wykonuje czynności manipulacyjne dla przyjemności, bez przymusu. Tak więc zabawa to dobrowolne działanie, ograniczone czasem i miejscem, towarzyszy mu uczucie napięcia i radości oraz świadomość „odmienności od zwyczajnego życia”. Zabawa jest celem samym w sobie i nie łączy się z nią żaden interes materialny. Zabawa jest dominującą formą działalności dziecka przed wstąpieniem do szkoły, jest nauką i pracą. Poprzez zabawę dziecko uczy się współżycia z innymi dziećmi, podporządkowuje się przepisom i prawidłom obowiązującym w grupie. Zabawa rozwija u dziecka myślenie przyczynowo-skutkowe. Aktywność zabawowa ma zawsze zabarwienie emocjonalne, towarzyszy jej uczucie przyjemności, zadowolenia z osiągniętego rezultatu, poczucie satysfakcji. Zabawa jest także jednym z ważniejszych czynników wychowania moralnego. Zabawa w życiu dziecka nie spełnia jakiejś izolowanej funkcji, jest dla niego pracą i myśleniem, twórczością, realizmem, fantazją, odpoczynkiem i źródłem radości. Zabawa nie jest podejmowana pod kątem widzenia jakiegoś konkretnego i praktycznego celu, lecz z potrzeby samego działania. Kiedy dziecko pragnie budować dom, most, wieżę, stawia sobie cel i dąży do niego planowo i systematycznie. W tego rodzaju zabawie dziecko po zrealizowaniu zamiaru osiąga zadowolenie, podobnie jak dorosły po zakończeniu pracy. Praca jest zawsze czynnością lub działaniem, które przebiega celowo, które dąży do planowanego wysiłku. Istotą pracy jest wynik. Pragnieniem dziecka jest przede wszystkim samodzielne wykonanie czynności. Dziecko odrzuca pomoc, bo uważa, że psuje mu się zabawę i narusza jego prawa. Zabawa w przeciwieństwie do pracy, które jest docelowa, ma bardziej czynnościowy charakter. Dziecko w zabawach ćwiczy ogólne funkcje umysłowe: spostrzeganie, myślenie, wyobraźnię twórczą, ciekawość. Poprzez nią kształtujemy też sprawność manualną dziecka, koordynację wzrokową, słuchową i inne umiejętności: poznawanie kolorów, kształtów, wielkości przedmiotów.